Lời thoại là một phương tiện quan trọng khắc họa cuộc sống và cá tính nhân vật. Nhà văn Balzac nhiều khi không cần miêu tả dài dòng về diện mạo, địa vị xã hội mà chỉ cần thông qua vài đối đáp của nhân vật là độc giả có thể dễ dàng hình dung được nhân vật đó là tiểu chủ, thầu khoán, công nhân, con nợ, hay kẻ cho vay nặng lãi… Thông qua tình huống thoại, câu chuyện cũng được thúc đẩy, phát triển, những mâu thuẫn cũng được giải quyết, kết thúc hay mở ra những vấn đề khác có liên quan đến câu chuyện…
Vì vậy để viết thoại tốt, cần lưu ý đến hai vấn đề cơ bản sau:
1) Lời thoại phải cá thể hóa tính cách nhân vật. Lời nói là diện mạo của tâm hồn. Người viết không nên chỉ chăm chăm miêu tả ngoại hình nhân vật mà thiếu đầu tư cho lời nói của nhân vật. Có nhà văn viết truyện thiếu nhi mà cho nhân vật chính nói chuyện như… ông già, hay khi nhân vật là giang hồ mà ăn nói thì cứ như một nhà giáo. Người viết cần tránh mặt đi và trao quyền phát ngôn cho nhân vật, như vậy thì nhân vật mới sống động và chân thực được.
Thật ra, lời thoại nhân vật đều có sẵn trong cuộc sống cả, người viết cần chú ý quan sát cuộc sống, học hỏi ghi nhận lời ăn tiếng nói của người dân, có như vậy thì khi viết thoại mới có thể hay và tự nhiên được. Nhà văn Tô Hoài có lần muốn diễn tả sự mệt nhọc của con người làm việc dưới trời nắng nóng bức, mồ hôi tuôn ra, nhưng tìm hoài vẫn chưa có lời văn nào vừa ý. Những từ như mồ hôi nhễ nhại, mồ hôi như tắm, mồ hôi ướt đầm v.v… đều không diễn tả được cái sự cần nói. Một buổi, nhà văn chứng kiến một đoàn xã viên nông nghiệp kéo nhau về nghỉ trong trụ sở hợp tác xã, người nào người nấy đều kêu lên vì nắng chang chang. Một bà nông dân thốt ra câu: “Nóng gì mà nóng khiếp thế, mồ hôi mẹ mồ hôi con đâu mà túa ra lắm thế này!” Nhà văn sung sướng như bắt được vàng.
Bình Luận