Ngày nay đến nhà sách, bạn có thể dễ dàng gặp vô vàn các đầu sách văn học, đủ thể loại. Thế nhưng làm thế nào để biết đâu là một tác phẩm đáng đọc? Đọc các bài phê bình hay xem các review trên mạng? Thật sự, đây không phải điều dễ dàng. Tiêu chí thì vô vàn, phong cách thì đa dạng, sở thích lẫn cách cộng hưởng với tác phẩm mỗi người một khác. Phạm vi bài viết này sẽ cố gắng thử bàn luận một vài phương diện rút ra từ những tác phẩm kinh điển, để qua đó chúng ta có thể tự thẩm định đâu là một tác phẩm đáng đọc, thậm chí cần thiết đọc đi đọc lại trong suốt cuộc đời.
Từ
Xem xét một tác phẩm văn học không thể bỏ qua góc độ ngôn từ. Ngôn từ như những viên gạch xây nên một tác phẩm hoàn chỉnh. Ngôn ngữ văn học khác những ngôn ngữ khác theo Roman Jakobson có thể kể đến là chức năng thi ca. Nó nằm ở khả năng biểu đạt hình tượng, khả năng khơi gợi phần ẩn trình trong sự vật mà ngôn ngữ tường minh khó lòng chạm đến, đồng thời khơi dậy những liên tưởng và cảm xúc nơi người đọc.
Sáng tạo văn học cũng chính là sáng tạo ngôn ngữ. Thông qua ngôn ngữ, mỗi nhà văn sẽ tạo dựng phong cách riêng. Một trường hợp tiêu biểu cho việc sáng tạo ngôn ngữ, đó là James Joyce, người được mệnh danh là nhà văn vĩ đại của thế kỷ XX. Những tác phẩm mà ông để lại như Ulysses hay Finnegans Wake sau hơn một trăm năm ra đời đến nay vẫn là thách thức lớn đối với các nhà phê bình lẫn dịch giả mong muốn chuyển ngữ. Bởi lẽ ngôn ngữ trong tác phẩm của Joyce rối rắm, một từ có khi được tạo thành bởi ba, bốn ngôn ngữ khác nhau, thậm chí ngôn ngữ ở các thời kỳ khác nhau; trùng điệp biểu tượng, câu cú biến thiên, có những đoạn độc thoại nội tâm kéo dài gần một trăm trang không hề có dấu câu…
Bình Luận