Phương thức tuyển dụng quan lại Thời Lý.

Bài báo “Phương thức tuyển dụng quan lại cho Bộ máy chính quyền Nhà nước thời Lý (1010 – 1225)”.

Tác giả: PGS. TS. Trần Thị Vinh.

Đăng tại Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 9+10.2008, Trang 30-38.

Sau khi đã định đô ở Thăng Long, cùng với việc kiện toàn bộ máy chính quyền Nhà nước, các vua nhà Lý đã chú ý ngay tới việc xây dựng một hệ thống quan chức theo phương thức riêng của dòng họ Lý. Để xây dựng được một hệ thống quan chức theo phong cách riêng của dòng họ Lý, các vua nhà Lý một mặt đã tìm cách đẩy nhanh quá trình quý tộc hoá tầng lớp quý tộc dòng họ Lý; một mặt đã sử dụng cất nhắc những công thần khai quốc và cuối cùng là xúc tiến dần dần việc đào tạo đội ngũ quan lại nho sĩ mới, bổ sung vào bộ máy chính quyền Nhà nước.

Phương thức tuyển dụng quan lại ở thời Lý được tiến hành bằng ba con đường chính là: Tuyển cử, Nhiệm tử và Khoa cử. Nhưng, vào buổi ban đầu khi chưa đặt khoa trường, con đường xuất thân của quan lại ở thời kỳ này chủ yếu phải dựa vào chế độ tuyển cử, rồi đến chế độ nhiệm tử (dùng con của các quan) và thêm vào đó là hình thức nộp tiền. Sách Lịch triều hiến chương loại chí, mục Quan chức chí của Phan Huy Chú cũng cho biết rất rõ về điều này là: “Đời Lý khi chưa đặt khoa trường, đường xuất thân quan lại lấy tuyển cử làm trọng, rồi đến nhiệm tử, sau nữa mới đến nộp tiền”Phan Huy Chú. Lịch triều hiến chương loại chí, Quan chức chí, bản dịch, NXB. Sử học, Hà Nội, 1961, tập II, tr.69..