Quân đội thời Lý.

Lực lượng vũ trang của nhà nước phong kiến Việt Nam triều đại Lý (1009-1226).

Thực chất ban đầu là quân đội Tiền Lê chuyển thuộc tự nhiên khi Điện tiền chỉ huy sứ Lý Công Uẩn được tôn lập làm vua (lập ra nhà Lý) sau khi vua Lê Ngoạ Triều chết (10-1009).

Thời Lý, nhà nước quân chủ trung ương tập quyền được củng cố, phát triển nhiều lĩnh vực quan trọng: tổ chức bộ máy hành chính, hoạt động lập pháp, chính sách đối với các dân tộc thiểu số, chính sách ruộng đất, phát triển kinh tế, văn hoá…, việc xây dựng lực lượng vũ trang được coi trọng để sẵn dàng đối phó với nguy cơ bị xâm lược từ phương Bắc.

Quân đội Lý thuộc quyền sai khiến của nhà vua, được tổ chức theo nguyên tắc Thân quân (với lực lượng thường trực chuyên nghiệp) và Sương quân (bán chuyên nghiệp).

Lực lượng thường trực chuyên nghiệp dược tổ chức thành hai bộ phận: quân Cấm vệ của triều đình và quân Vương hầu của các hoàng tử, thân vương, đại thần ở các lộ, phủ, châu.

Quân Cấm vệ được tổ chức biên chế khác nhau tuỳ theo từng triều vua; chia thành các quân (vệ), biên chế mỗi quân (vệ) có 500 người hay 200 người.

Cụ thể:
dưới triều Lý Thái Tổ (1010-1028) trong lực lượng quân Cấm vệ có 6 vệ, mỗi vệ biên chế 500 người; tổng khoảng 3000 người;
dưới triều Lý Thái Tông (1028-1054) quân Cấm vệ tổ chức thành 10 vệ, mỗi vệ biên chế 200 người, tổng khoảng 2000 người;
dưới triều Lý Thánh Tông (1054-1072) quân Cấm vệ được tổ chức thành 16 vệ, mỗi vệ biên chế 200 người, tổng khoảng 3200 người.

Đứng đầu quân Cấm vệ là Điện tiền chỉ huy sứ. Căn cứ vào độ tin cậy và sự tài nghệ, quân Cấm vệ được chia làm hai loại: quân Ngự tiền và quân Điện tiền. Quân Ngự tiền làm nhiệm vụ bảo vệ nơi ở của vua, còn quân Điện tiền bảo vệ cấm thành.